Filip Bolechała1, Elżbieta Skupień2

Rozpoznanie depresji a zdolność do udziału w czynnościach procesowych*

1 Z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Collegium Medicum UJ

Kierownik Katedry: prof. dr hab. M. Kłys

Kierownik Zakładu: dr hab. med. J. Kunz

2 Z Zakładu Psychologii Sądowej Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie

Kierownik: prof. dr hab. J. K. Gierowski

Kwestia oceny stanu psychicznego osoby uczestniczącej w czynnościach procesowych w polskim prawie karnym ma niebagatelne znaczenie, warunkujące prawidłowość tych czynności. Zasadniczym problemem w praktyce opiniodawczej jest fakt, że zarówno kodeks postępowania karnego, jak i kodeks karny wykonawczy nie precyzują w sposób jednoznaczny kryteriów choroby psychicznej, które powinny zostać spełnione przy stosowaniu obowiązujących uregulowań ustawowych. Zaburzenia z kręgu depresji ze względu na swój charakter i niejednolitość stanowią poważny problem dla lekarzy opiniujących o zdolności osób podejrzanych i oskarżonych do udziału w czynnościach procesowych. Są też przedmiotem częstych dyskusji oraz sporów. Z jednej strony nie można akceptować sytuacji, w której choroba psychiczna oskarżonego uniemożliwia mu rzeczywisty i pełny, zgodnie z prawem do obrony, udział w postępowaniu. Z drugiej jednak strony błędem jest dopuszczanie, aby w sytuacji konfliktu naturalne z prawem reakcje emocjonalne i zaburzenia depresyjne o nieznacznym nasileniu były traktowane jako „ciężka choroba psychiczna”, paraliżując działania wymiaru sprawiedliwości. W pracy podjęto próbę opisania wytycznych, jakimi powinni kierować się biegli psychiatrzy, podejmujący się określenia stanu psychicznego badanej osoby na zlecenie i dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Podkreślono, iż w tego typu przypadkach konieczna jest wnikliwa analiza, oparta na medycznych i prawnych przesłankach oraz doświadczeniu lekarzy badających.

Słowa kluczowe: depresja, czynności procesowe, postępowanie karne, opiniowanie