Dwusetlecie krakowskiej Katedry Medycyny Sądowej (1804–2004)

Due to the bicentennial jubilee of the Kraków Department of Forensic Medicine a session of the XIII Scientific Conference of the Polish Forensic Medicine and Criminology Society will be devoted to its work. The Conference will be held in Kraków on the 15–17 of September 2004. Unpublished archive materials associated with the beginnings of the Department will be presented.

W roku 2004 przypada dwusetna rocznica podjęcia decyzji o ustanowieniu Katedry Medycyny Sądowej w Krakowie. Dziejom Katedry poświęcone były opracowania Leona Wachholza ("Sto lat istnienia Katedry Medycyny Sądowej w Uniwersytecie Jagiellońskim") i Mariana Kusiaka ("Sto pięćdziesiąt lat istnienia Krakowskiej Katedry Medycyny Sądowej"). Planowana sesja historyczna – w czasie XIII zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, który obradować będzie w dniach 15–17 września w Krakowie – dopełni wiedzę o dziejach Katedry ostatniego pięćdziesięciolecia. W związku z tym jubileuszem, przedstawiam w doniesieniu nie publikowane dotychczas materiały archiwalne (w oryginalnym zapisie) związane z początkowym okresem historii Katedry.

" Dalszy Ciąg Rezolucyy Rządowych Szkoły Głowney intymowanych od dnia 4 marca 1804 " (Archiwum UJ) :

1. " Gubernium informuie o Dekrecie Kancellaryi Nadworney dat. 25 lipca, stanowiącym aby w Akademii krakowskiey przy Regulacyi Akademii Krakowskiey, także i w niey była zaprowadzona Katedra medyczney Policyi i sądowey medycyny… Konkurs niezwłocznie ma bydź wydany aby z nadchodzącym szybko rokiem szkolnym mogły też lekcye swóy wziązdź początek. Stosownie do tego Dekretu odbiera Akademia zalecenie, aby na Drzwiach Collegium publikowała ten konkurs z dodatkiem iż się odbywać będzie w wydziale medycznym Akademii krak na dzień ktory się w krotce wraz z pytaniami konkursowemi nadeyść się maiącemi oznaczonym. – Tymczasem zaś naypoźniey do dnia 15 września konkuruiący maią swoie oto prośby do Gubernium bezpośrednio podawać. Lwow 24 sierpnia 1804 ".

 

2. " Gubernium w związku z Rozrządzeniem dat. 24 sierpnia R.b. N° 33404 przesyła Akademii zapieczętowane Konkursowe Podania do odprawienia konkursowego Examinu na ustanowić się maiącą Katedrę medyczney Policyi i sądowey medycyny z tym dodatkiem że konkurs ma bydź 29 Października R.b. w języku łacińskim odprawiony a ten termin ma bydź drogą Gazet obwieszony. Na koniec że Akademia względem odbycia konkursu ma się znieść z konsyliarzem Gubernialnym Protomedykiem Loranz, pod którego Prezydium Konkurs odbydź się powinien i który Rezultatum konkursu Gubernium odesłać ma, sam zaś konkurs odbydź się powinien tym zupełnie sposobem, jakim odbył się na Katedrę Filozofii. Lwow 13 września 1804 ".

" DODATEK DO N^ro 80. GAZETY KRAKOWSKIEY – We środę Dnia 3. Października 1804 "

" DONIESIENIA "

" Gdy Nayiaśnieyszy Cesarz Jegomość Dekretem Kancellaryi nadworney nayłaskawiey uchwalić raczył, ażeby przy teraźnieyszym urządzeniu Nauk w Akademii Krakowskiey, Porządkowa Kathedra Polityczney i foralney Medycyny z roczną pensyą 4000 zł. pol. postanowioną była, przeto konkurs, któren w łacińskim języku odprawiony bydź ma, na dzień 29 Października r.b. naznaczony iest. Ci więc którzy tę Kathedrę otrzymać sobie życzą, i konkurs odprawiać myślą, maią się na dniu naznaczonym w Akademii Krakowskiey znaydować, i w szczególności do Fakultetu medycznego pierwey zgłosić.

Dan w Krakowie 22 Września 1804.

D. Rust, C.K. professor i dziekan Fakultetu medycznego "

" Wykaz chronologiczny Hierarchii Stanu Nauczycielskiego tak przy Szkole Głowney czyli w Uniwersytecie, iako też w Szkołach Przygłownych Gimnazyalnych Krakowskich umieszczonego od roku szkolnego 1780° aż do roku 1808/9 włącznie " (Archiwum UJ) :

" … W roku szkolnym 1803/4 i 1804/5 po zamienieniu Kollegiow moralnego i fizycznego na cztery Wydziały Akademickie, Szkoła Głowna czyli Uniwersytet Krakowski pod przewodnictwem Rektora prowizorycznego ks. Stanisława Minockiego a po śmierci tegoż w dniu 11 czerwca 1805 nastąpioney pod zastępcą Rektora Jakobem Krauso składała się iak następuie

1. Wydział Teologiczny…
2. Wydział Prawa…
3. Wydział czyli Dyrektoryat Lekarski – Dziekan Jan Nepomucen Rust. Profesorowie:

1. Anatomii i Fizyologii Aloizy Vetter.
2. Chirurgii i akuszeryi teoretyczney Rafał Czerwiakowski.
3. Patologii Terapii i Kliniki lekarskiey Franciszek Kostecki.
4. Farmacyi i materyi medyczney Antoni Szaster.
5. Historyi naturalney, Chemii i Botaniki Franciszek Scheidt.
6. Chirurgii praktyczney Jan Nepomucen Rust.
7. Akuszeryi praktyczney Fryderyk Colland.
8. Weterynaryi Paweł Adami.

Prosektor Anatomii Marek Cambon wykładał

4. Wydział Filozoficzny…"

W kolejnej części wykazu:

" Od Regulacyi Uniwersytetu Krakowskiego to iest od roku szkolnego 1805/6 do r 1808/9 włącznie Skład tegoż był następujący…

1. Profesorowie Wydział Teologiczny składaiący…
2. Profesorowie Wydział Prawa składaiący…
3. Profesorowie Wydział Lekarski składaiący

Suibert Schiwereck w r 805/6

1. Chemii i Botaniki Jozef Aloizy Schultess w r 806/7, 807/8

Jozef Rhodius w r 808/9

2. Anatomii Aloizy Vetter w r 805/6

Okulistyki Vacat przez r 806/7

i Fizyologii Josef Schallgruber w r 807/8 i 808/9

3. Chirurgii wyższej Jan Nepomucen Rust w r 805/6 do 808/9 włącznie

4. Akuszeryi wyższej Fryderyk Colland w r 805/6 do 808/9 włącznie

5. Weterynarii Paweł Adami w r 805/6 do 808/9 włącznie

6. Policyi lekarskiey

i sądowey Jerzy Knobloch od r 806/7 do 808/9

7. Patologii i materii Jan Raimann w r 806/7 do 808/9

medyczney Walenty Hildenbrand w r 805/6

8. Terapii i Kliniki Jozef Aloizy Schultess supplent w r 806/7

lekarskiey Ignacy Kilian supplent w r 807/8 i 808/9

9. Instytucyi med.

i Kliniki Chirurgiczney Maciey Lamelli od r 806/7 do 808/9

10. Historyi naturalney

i szczegolney Balthazar Hacquet od r 805/6 do 808/9

11. Chirurgii i Akuszeryi

niższej po polsku Lektor Rudolf Dołasiński od r 805/6 do 808/9

Prosektor Anatomii Inocenty Neumann od r 806/7 od 808/9

Adiunkt Weterynarii Aloizy Estreicher w r 806/7

Antoni Rudnicki w r 808/9

4. Profesorowie zwyczajni Wydziału Filozoficznego..."

Przytoczone materiały archiwalne – stanowiąc pierwotne źródło wiedzy o początkowym okresie historii Katedry – wskazują, że w roku 1804 podjęto decyzję o ustanowieniu Katedry Medycyny Sądowej w Krakowie. Obsadę Katedry ustalono w trakcie konkursu przeprowadzonego 29 października 1804 r. Natomiast wykłady z policji lekarskiej i medycyny sądowej rozpoczęto w roku akademickim 1806/7.

***

Katedra została objęta przez lekarza miejskiego doktora Jerzego Knoblocha, który postanowieniem Wielkorządztwa Galicyjskiego z dnia 8 listopada 1805 roku został powołany na tymczasowego profesora policji lekarskiej i medycyny sądowej.