Spis treści

Krzysztof Woźniak, Ewa Rzepecka-Woźniak, Rutynowe badanie odcinka szyjnego rdzenia kręgowego i kręgosłupa podczas sekcji sarjowolekarskich (Routine examination of cervical spinał cord and spinal column during forensic autopsies) str. 91-107

STRESZCZENIE: Badaniami w latach 1997-2000 objęto 316 zwłok (około 10% spośród wówczas wykonanych sekcji sądowo-lekarskich w Katedrze Medycyny Sądowej CM UJ), w grupach przypadków dotkniętych potencjalnym urazem odcinka szyjnego rdzenia kręgowego i kręgosłupa oraz „potencjalnie nieurazowych". Makroskopowe zmiany pourazowe były obecne w 68 przypadkach sekcji „potencjalnie urazowych", a w badaniach mikroskopowych wytypowanych grup stwierdzono 61 przypadków wylewów krwawych. Zmiany dowodzące doznania urazu tej okolicy w grupie ofiar wypadków komunikacyjnych (piesi oraz kierowcy / pasażerowie) znaleziono w około 40% badań makroskopowych i około 46% mikroskopowych (obecność wylewów krwawych).ABSTRACT: Examination of the cervical spinał cord is a rare additional autopsy technique applied in forensic autopsies. Injuries of the neck region are fatal in a considerable number of cases. However, such technique is neglected especially while a different cause of death is found. Research on 316 autopsy cases (about 10% of all cases during that time) was undertaken. Groups of "possible trauma" (gross anatomy and microscopic examination of the cervical spinał cord) and "possible non-trauma" (gross anatomy examination) cases were investigated. There were 68 gross anatomy and 61 microscopic (blood suffusions) "positive" findings. There were about 40% gross anatomy and about 46% microscopic (blood suffusions) changes giving evidence of trauma of that region in groups of victims of traffic accidents. Techniques of examination of the cervical spinał cord and spinał column with the addition of microscopy in selected cases can prove the cause and mechanism of death. While neglected, especially in obscure autopsy cases, could give the reason that possible medical malpractice occured.SŁOWA KLUCZOWE: badanie odcinka szyjnego rdzenia kręgowego i kręgosłupu, sądowo-lekarska sekcja; KEY WORDS: examination of cervical spinał cord and spinal column, forensic autopsy

Ewa Rzepecka-Woźniak, Barbara Próchnicka, Franciszek Trela, Apoptoza kardiomiocytów w diagnostyce immunohistochemicznej nagłych zgonów sercowych (Cardiomyocyte apoptosis in immunohistochemical diagnosis of sudden cardiac death) str. 109-115

STRESZCZENIE: W wielu przypadkach nagłych zgonów z przyczyn sercowych rutynowa diagnostyka jest niewystarczająca dla potwierdzenia niedotlenienia mięśnia sercowego zwłaszcza we wczesnych fazach zawału. Jedną z metod poszerzenia zakresu badań pośmiertnych jest badanie metodą TUNEL wykrywające fragmentację DNA kardiomiocytów wiązaną z apoptozą. Praca stanowi sprawozdanie z programu badań, który obejmował 34 przypadki zgonów. W 19 przypadkach uzyskano dodatni odczyn potwierdzający obecność fragmentacji DNA.. W 15 przypadkach wyniki odczynu były ujemne. W części przypadków (22) wykonano barwienie metodą Nielsena oceniając fuksynochłonność włókien. Autorzy na podstawie własnych wyników badań w konfrontacji z doniesieniami z piśmiennictwa przedstawiają zasady kwalifikacji i praktycznej interpretacji badań wykrywających fragmentację DNA kardiomiocytów.ABSTRACT: In a considerable number of cases of sudden death "routine" diagnosis is insufficient to prove myocardial ischaemia especially in early myocardial infarction. One of the additional methods of postmortem diagnosis is detection of cardiomyocyte DNA fragmentation related to apoptosis. The authors presented research on 34 cases. Ali postmortem examination were conducted in the Chair of Forensic Medicine of the Jagiellonian University in Kraków. The data from history were taken into account as well as the results of gross macroscopic and microscopic examination (hematoxylin et eosin staining). In 19 cases the result of TUNEL assay was positive, in 5 apoptotic celi count was 80-90%. "Positive" cases showed focal or diffuse apoptotic myocytes. In 15 cases apoptotic reaction was negative including 3 cases of fatal ethanol intoxication and 1 aminotryptyline intoxication. In 22 cases the acid fuchsin techniąue (Nielsen's) was applied. The authors confronted their results with the data from literaturę and presented principles of qualification and practical interpretation of immunohistochemical apoptosis reaction.SŁOWA KLUCZOWE: apoptoza, zawał mięśnia sercowego, niedotlenienie, fragmentacja DNA; KEY WORDS: apoptosis, myocardial infarction, hypoxia, DNA fragmentation

Tomasz Konopka, Filip Bolechała, Marcin Strona, Porównanie ran kłutych klatki piersiowej w samobójstwach i zabójstwach (Chest stab wound comparison in suicidal and homicidal cases) str. 117-128

STRESZCZENIE:Wobec pojawiających się sporadycznie przypadków zabójstw przez zadanie rany kłutej klatki piersiowej, w których zabójca twierdzi że ofiara popełniła samobójstwo, porównano przypadki tego typu samobójstw oraz zabójstw. Wbrew pojawiającym się w piśmiennictwie sądowo-lekarskim opiniom, że tradycyjnie przywoływane cechy ran samobójczych - odsłonięcie odzieży, obecność nakłuć próbnych, godzenie w przestrzeń międzyżebrową - nie występują w części samobójstw, to jednak w każdym z analizowanych przypadków samobójstw, wystąpiło po kilka takich cech. Po uwzględnieniu nowo opisanej cechy jaką jest poziomy układ rany w skórze, różnicowanie między samobójstwem a zabójstwem jest jeszcze bardziej kategoryczne. Z przeprowadzonych badań wynika, że cechą bardzo charakterystyczną dla samobójstwa przez zadanie ran kłutych klatki piersiowej, jest także niski poziom alkoholu we krwi. Cechy typowe dla śmierci samobójczej nie występują natomiast w przypadkach „destrukcyjnej autoagresji" - śmiertelnych obrażeń zadawanych sobie przez osoby chore psychicznie. ABSTRACT: In view of the appearance of cases of homicides by stabbing in which the killer claims that the victim committed suicide cases of homicides and suicides of this type have been compared. Contrary to the opinions appearing in the medico-legal issues stating that the commonly described features of the suicidal wounds such as tentative wounds, stabbing in the intercostals space, "removal" of clothes do not appear in some of the suicides, a few of these features do appear in each of the examined cases. Having considered the horizontal wound arrangement in the skin, which is a newly described feature, the differentiation between homicides and suicides are more categorical. In addition to that, the Iow level of alcohol in the blood is an extremely characteristic feature of the suicide by chest stabbing. On the contrary, typical features of suicidal death don't appear in cases of "aggressive self-destruction", self inflicted fatal wounds inflicted by a person with mental disorders. SŁOWA KLUCZOWE: samobójstwo, zabójstwo, rany kłute KEY WORDS: suicide, homicide, stab wounds

Renata Jacewicz, Adam Prośniak, Jarosław Berent, Stefan Szram, Genetyka populacyjna układu D1S80 w regionie centralnej Polski (Population genetics of the D1S80 system in a Central Poland region) str. 129-135

STRESZCZENIE:Przedstawiono bazę danych dotyczącą układu D1S80 opracowaną na podstawie analizy 775-osobowej próby populacyjnej z regionu Polski centralnej. Wykazano stan równowagi Hardy'ego i Weinberga (HWE) z zastosowaniem dwóch niezależnych podejść statystycznych. Przeprowadzono ocenę następujących parametrów przydatności markera do badań w analizowanej populacji: heterozygotyczności - 0.79, PIC - 0.77, PD - 0.93, PE - 0.62, PI - 12.8 oraz współczynnika mutacji - 0.27%. ABSTRACT: Population data concerning the D1S80 system based on the analysis of 775 persons from Central Poland region was presented. Accordance with the Hardy and Weinberg equilibrium (HWE) was proved using two different statistical approaches. The parameters for the appriopriateness of this marker for investigations in the analysed population was also assesed: heterozygosity - 0.79, PIC - 0.77, PD - 0.93, PE - 0.62, PI - 12.8 and freguency of mutation events - 0.27%. SŁOWA KLUCZOWE:lokus D1S80, HWE, populacja Polski centralnej KEY WORDS: D1S80 locus, HWE, Central Poland population

Małgorzata Kłys, Sebastian Rojek, Jacek Masełko, Znaczenie metod chromatograficznych sprzężonych z spektrometrią mas (LC/MS, GC/MS) w identyfikacji leków do celów orzecznictwa sądowo-lekarskiego na przykładzie chlorfenoksyaminy (Significance of chromatografie methods coupled with mass spectrometry for identification of drugs for medico-legal purposes exemplified by chlorphenoxamine) str. 137-149

STRESZCZENIE:W niniejszej pracy przedstawiono przypadek śmierci 17-letniej dziewczyny M.F. Bezpośrednią przyczyną zgonu było gwałtowne uduszenie przez zagardlenie. Badania toksykologiczne pozwoliły na szersze wyjaśnienie sprawy, sugerując, że M.F. w chwili śmierci znajdowała się pod wpływem skojarzonego działania toksycznych stężeń difenhydraminy i alkoholu, co nie mogło pozostać bez związku z tragicznym przebiegiem wydarzeń towarzyszących zejściu śmiertelnemu. W pracy, oprócz kompleksowej interpretacji wyników badań toksykologicznych w aspekcie medyczno-sądowym przedstawiono obszerną dokumentację metodyczną, dowodząc przydatności metod chromatograficznych sprzężonych z spektrometrem mas (LC/MS, GC/MS) w identyfikacji wykazanych ksenobiotyków. ABSTRACT: This work presented the death of the 17-year old women M.F. The direct cause of death was violent strangulation. Toxicological investigation made possible a wider explanation of the case, sińce M.F. was under influence of associative action of diphenhydramine and ethanol which could not avoid having an influence on the tragic events accompanying the death. Besides a comprehensive interpretation of the toxicological results in medico - legał aspect large methodic documentation has been presented which proves the usefulness of chromatographic methods coupled with spectrometry for identification of xenobiotics found. SŁOWA KLUCZOWE: zagardlenie, difenhydramina, LC/MS, GC/MS KEY WORDS: strangulation, diphenhydramine, LC/MS, GC/MS

Marianna Kiszka, Toksyczność kokainy (Cocaine toxicity) str. 151-166

STRESZCZENIE:W pracy omówiono oddziaływanie kokainy na organizm ludzki ze szczególnym uwzględnieniem toksycznych skutków chronicznego zażywania kokainy. Zwrócono uwagę na różnice toksycznych efektów w zależności od sposobu przyjmowania (doustnie, donosowo lub dożylnie oraz drogą inhalacji) różnych postaci kokainy (chlorowodorku kokainy i zasady kokainy tj. cracku). ABSTRACT:  The paper presented the effects of cocaine on the human, particularly toxic effects induced by chronić use of cocaine. It was demonstrated that the toxic effects depend on the mode of administration (oral, nasal, intravenous, inhaled) of various forms of cocaine (cocaine hydrochloride and cocaine base, i.e. crack). SŁOWA KLUCZOWE: kokaina, crack, toksyczność kokainy KEY WORDS: cocaine, crack, cocaine toxicity.

Maciej Barzdo, Beata Jankowska, Jarosław Berent, Stefan Szram, Badanie stanu trzeźwości w przypadku braku współpracy osoby badanej - podstawy prawne działania lekarza (Polska północno-wschodnia) (Sobriety testing in case of lack of cooperation of the examined person - the legał basis of the physician's activities) str. 167-172

STRESZCZENIE:artykule poruszono problem pobierania krwi do badania na zawartość alkoholu od osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa stanie nietrzeźwości, przy braku współpracy z ich strony, w aspekcie istniejących przepisów prawnych. W myśl ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie zabiegu pobrania krwi może dokonać jedynie fachowy pracownik służby zdrowia, co w tym rozporządzeniu zostało przypisane do jego obowiązków. Lekarz może jednak odmówić pobrania krwi, gdy zagraża ono życiu lub zdrowiu badanego. Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą o zawodzie lekarza oraz kodeksem postępowania karnego lekarz może pobrać krew od osoby podejrzanej dopiero po uzyskaniu od niej zgody. Ustawa prawo o ruchu drogowym wprowadza wyjątek od tej zasady obejmujący kierowców podejrzanych o prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, od których krew może być pobrana nawet w razie braku ich zgody. ABSTRACT: The legał aspect of blood sample taking for alcohol concentration from suspicious, uncooperative persons is described in this paper. The Polish law allows for a possibility to take blood samples for alcohol concentration from suspects only by a physician or another skilled medical worker and only when consent is given to the medical procedurę. The traffic act makes an exception for cases when the suspects are drivers and the suspicion concerns driving under the influence of alcohol. Taking blood samples is the medical worker' obligation in accordance with the law. The physician can refuse to do this only when the procedurę threatens the life or health of the suspect. SŁOWA KLUCZOWE: alkohol, pobranie krwi, podstawy prawne KEY WORDS: alcohol, blood sample taking, legał basis

Jarosław Berent, Stefan Szram, Nowe przepisy dotyczacce wypadków przy pracy (New polish regulations regarding accidents in the workplace) str. 173-179

STRESZCZENIE:Z początkiem 2003 r. weszła w życie nowa ustawa „o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych". Ustawa ta spowodowała, że utraciła moc dotychczas obowiązująca ustawa z 1975 r. „o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych" wraz z aktem wykonawczym, do którego załącznikiem była tabela stanowiąca podstawę określania procentowego uszczerbku na zdrowiu. W pracy porównano obie ustawy - poprzednią i obowiązującą - oraz przeanalizowano ich wpływ na orzecznictwo sądowo-lekarskie. Stwierdzono, że w obszarze bezpośredniego zainteresowania lekarza biegłego zmiany spowodowane nową ustawą w stosunku do starej praktycznie nie występują, a z uwagi na brak aktów wykonawczych do nowej ustawy zastosowanie ma nadal stare rozporządzenie dotyczące zasad i trybu orzekania o uszczerbku na zdrowiu wraz z zawartą w nim tabelą procentowych uszczerbków.ABSTRACT: With the new year 2003 the new Polish "Law on Social Security Insurance incase of Workplace Accidents and Occupational lllness" came into force, which annulled the previous "Law on Benefits in case of Workplace Accidents and Occupational lllness", dating from 1975, together with itsexecutive provisions, which contained as an Appendix a table for determining the percentage of health loss in a given case. This article, comparing the previous and current laws, analyzes their influence on the process of delivering certificates in legał medicine. In the area of direct interest to the legał medicine practicioner there is practically no difference caused by the introduction of the new law, but because of the lack of executive provisions to the new law, the former directive concerning the principles and mode of issuance of loss-of-health certification, including the health loss percentage table, will continue to be applied. SŁOWA KLUCZOWE: wypadki przy pracy KEY WORDS: workplace accidents

Elżbieta Bloch-Bogusławska, Ewa Wolska, Przypadek klinowego złamania obojczyka na skutek uderzenia klamrą pasa obezwładniającego (The case of the collar - bone wedge - fracture caused by impact of safety - belt clasp) str. 181-184

STRESZCZENIE:W niniejszej pracy opisano przypadek klinowego złamania trzonu obojczyka w wyniku uderzenia klamrą pasa obezwładniającego. Obecność złamania klinowego jest dowodem na powstanie urazu w mechanizmie czynnym. Jak dotąd złamania tego typu opisywano głównie w przypadkach urazów komunikacyjnych tzw. złamań Messerera podudzi. Opisano też przypadek klinowego złamania kości łokciowej po uderzeniu kijem baseballowym. Niniejszy przypadek dowodzi jednak, że złamania Messerera nie są charakterystyczne wyłącznie dla kości długich kończyn, mogą dotyczyć również innych kości, jeżeli siła urazu jest wystarczająco duża, aby spowodować nadmierne wygięcie trzonu kości. ABSTRACT: In this study the case of a collar - bone wedge - fracture caused by the impact of safety - belt clasp was described. The presence of wedge - fracture is proof of an active mechanism of injury. This kind of fracture was described in traffic accidents as a Messerer fracture so far. The case of a wedge - fracture of the ulnar caused by impact of a baseball bat was also described. This study proves that Messerer fractures of bones are not characteristic only for long bones but may be connected with other types of bones if only the power of impact is strong enough to cause excessive bending of the bone trunk. SŁOWA KLUCZOWE: obojczyk, złamanie klinowe KEY WORDS: collar-bone, wedge - fracture

Jerzy Kunz, Marcin Strona, Nietypowe przypadki samobójstw (Atypical cases of suicides) str. 185-191

STRESZCZENIE:W pracy przedstawiono dwa nietypowe przypadki zgonów uznanych w trakcie postępowania wyjaśniającego przez Organa Ścigania jako nie budzące wątpliwości samobójstwa. W obu z nich z punktu widzenia sądowo-lekarskiego pojawiły się jednak elementy nie tylko zupełnie nietypowe dla samobójstwa ale wręcz sugerujące działanie przestępcze. ABSTRACT: The authors present two cases stated by the Legał Authorities to be suicides. Medicolegal autopsy picture in both was absolutely untypical when comparing with these type of cases and suggested death due to crime. SŁOWA KLUCZOWE:samobójstwo, powieszenie, rany cięte, rany kłute. KEY WORDS: suicide, hanging, cut wounds, stab wounds.