Kornelia Droździok, Jadwiga Kabiesz, Stanisława Kabiesz-Neniczka

Kompleksowa ekspertyza sądowo-lekarska dotycząca NN zwłok spalonych, z uwzględnieniem ich identyfikacji osobniczej

Comprehensive medico-legal examination of an unidentified burnt victim NN with regard to individual identification

Z Katedry Medycyny Sądowej Śląskiej AM w Katowicach

Kierownik: dr hab. n. med. Z. Olszowy - profesor Śląskiej AM

W pracy przedstawiono wyniki badań sekcyjnych spalonych zwłok NN młodego mężczyzny. Rezultat wykonanej w czasie sekcji zwłok identyfikacji stomatologicznej porównano z kartą leczenia stomatologicznego wytypowanego mężczyzny. W celu identyfikacji osobniczej przeprowadzono badania polimorfizmu DNA we krwi w następujących loci: dziesięciu loci systemu STR CSF1PO, TPOX, TH01, F13A01, VWA, F13B, HPRTB, D16S539, D7S820 i D13S317 lokus D1S80 oraz sześciu loci DQA1, LDLR, GYPA, HBGG, D7S8, GC. Wyniki badań polimorfizmu DNA denata porównano z wynikami uzyskanymi od domniemanych rodziców. Analiza statystyczna otrzymanych rezultatów badań DNA pozwoliła na stwierdzenie, że NN mężczyzna jest synem H.E. i R.E. Całość badania pozwoliła ustalić tożsamość zwłok.
In the paper the authors present results of the postmortem examination of the burnt body of an unidentified young man NN, who was suspected of being kidnapped, held in custody and finally burnt. During the autopsy dental identification was carried out and its results were compared to the dental card of the chosen man. Toxicological examinations of alcohol, CO, drugs and medicines were negative. Additionally, for individual identification, the analysis of blood DNA polymorphism was carried out in the following loci: CSF1PO, TPOX, TH01, F13A01, VWA, F13B, HPRTB, D16S539, D7S820, D13S317 (STR systems), D1S80 and also DQA1, LDLR, GYPA, HBGG, D7S8, GC. The results of the DNA polymorphism in the deceased were compared to those obtained in putative parents. Statistical analysis of the obtained results of the DNA analysis allowed to find out that the man NN was the son of H.E. and R.E. This comprehenive medico-legal examination allowed for identification of the deceased.
Słowa kluczowe: spalone zwłoki, identyfikacja stomatologiczna, identyfikacja osobnicza, analiza statystyczna.
Key words: burnt victim, dental identification, individual identification, statistical analysis.

Wprowadzenie

Z praktyki sądowo-lekarskiej wynika, że w przypadku zwęglonych zwłok pojawiają się poważne trudności identyfikacyjne.

W Katedrze Medycyny Sądowej ŚAM przeprowadzono powtórną sekcję zwłok NN młodego mężczyzny, którego zwłoki były spalone ze znacznym zwęgleniem tkanek miękkich. Z informacji zleceniodawcy wynika że mężczyzna ten został uprowadzony w celu uzyskania okupu od rodziny, przetrzymywany przez około 1.5 miesiąca i torturowany, a następnie spalony. Zwłoki spalone, ze skrępowanymi drutem kończynami znalezione zostały w odległym od miejsca zamieszkania lesie.

Pierwszą sekcję zwłok przeprowadzono w prosektorium szpitala. Po pięciu dniach zwłoki przekazano do ponownej sekcji zwłok w Katedrze Medycyny Sądowej ŚAM w Katowicach.

W celu pełnej identyfikacji ofiary przeprowadzono dokładną identyfikację stomatologiczną (3) oraz badanie polimorfizmu DNA. Uzyskany genotyp porównano z genotypem domniemanych rodziców.

Materiał i metodyka

Oględziny i sekcja zwłok

Oględziny i sekcja zwłok NN mężczyzny wykazały: termiczne uszkodzenie narządów wewnętrznych, w miejscach zachowanych powłok cechy działania płomienia w postaci spalenia włosów głowy, brwi, rzęs i spojenia łonowego (4), a także cechy pośmiertnego żerowania zwierząt w obrębie tkanek szyi i kończyn dolnych.

Kościec nie okazywał zmian pourazowych - mechanicznych.

W ocieklinie ze zwłok nie stwierdzono obecności alkoholu ani hemoglobiny tlenkowęglowej. Przeprowadzono również kompleksowe badania chemiczno-toksykologiczne.

Dla potwierdzenia tożsamości zwłok wykonano: identyfikację stomatologiczną charakterystycznego uzębienia denata, które porównano z otrzymaną kartą stomatologiczną (ryc.1.), badanie zarysu chrząstki pośredniej w górnej części kości ramieniowej w celu określenia wieku denata oraz badanie wzrostu na podstawie długości kości kończyn.

Wyniki sekcji zwłok i przeprowadzonej identyfikacji stomatologicznej w znacznym stopniu pozwoliły na potwierdzenie tożsamości spalonego mężczyzny zgodnie z wstępnymi ustaleniami z dochodzenia. Dla ostatecznego potwierdzenia tożsamości wykonano badania genetyczne.

Badania genetyczne

Celem identyfikacji osobniczej przeprowadzono badania polimorfizmu DNA w zakresie 16 loci. Wyniki badań denata porównano z wynikami uzyskanymi od domniemanych rodziców.

Materiał do badań polimorfizmu DNA stanowiła krew od NN mężczyzny oraz jego domniemanych rodziców - matki i ojca. Izolację DNA przeprowadzono przy użyciu zestawu do izolacji firmy A&A Biotechnology. Badanie polimorfizmu DNA w zakresie PM i DQA1, D1S80, CSF1PO, TPOX, TH01, F13A01, VWA, F13B, HPRTB, D16S539, F7S820, D13S317 wykonywano metodą PCR (1,2) zgodnie z rekomendacją producenta zestawów firmy Perkin Elmer i GenePrint STR System firmy Promega Corporation Madison, WI, USA (5). Produkty amplifikacji PCR rozdzielano techniką elektroforezy wertykalnej, na żelu poliakrylamidowym. Barwienie elektroforegramów wykonywano metodą srebrową (2). Genotypy określano porównując z “drabiną” alleli firmy Perkin Elmer (5).

Wyniki i dyskusja

Oględziny i sekcja częściowo zwęglonych zwłok nie pozwoliły na pewne ustalenie przyczyny śmierci. Badanie zarysu chrząstki pośredniej w górnej części kości ramieniowej wykazało, że denat miał około 20 lat. Natomiast pomiar kości długich wskazywał na wzrost około 180cm.

U denata stwierdzono stosunkowo rzadko występujące zaburzenia rozwojowe twardych tkanek zębów siecznych żuchwy, w postaci braku szkliwa. Zęby w żuchwie: kły, przedtrzonowce i lewy trzonowiec posiadały wypełnienia stałe białe. W zakresie szczęki i żuchwy nie stwierdzono ostatnich zębów trzonowych (tzw. ósemek) (ryc.1).

Porównując wynik oględzin czaszki, w tym zwłaszcza uzębienia z dostarczoną dokumentacją stomatologiczną stwierdzić można, iż uzębienie w szczęce i żuchwie odpowiada zapisowi na diagramie zębowym, co pozwoliło na potwierdzenie tożsamości NN zwłok.

Na podstawie badań dodatkowych stwierdzić można było, że NN mężczyzna w momencie śmierci był trzeźwy, nie zażywał przed zgonem narkotyków i innych psychoaktywnych substancji.

Analiza DNA nie dała podstaw do wykluczenia macierzyństwa H.E. i ojcostwa R.E. względem NN mężczyzny.

W żadnym z badanych loci DNA (14 loci) u Ł.E. nie znaleziono allelu obcego, nieobecnego u H.E. i R.E. We wszystkich analizowanych loci DNA allele wykazane u młodego mężczyzny Ł.E. dały się wyprowadzić od H.E. i R.E - w myśl zasady dziedziczenia mendlowskiego. Przeprowadzone badania genetyczne pozwoliły zatem na przyjęcie z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że NN mężczyzna jest synem H.E. i R.E (tab.I.).

zwłoki osoby nieznanej osoba wytypowana

dead body of unknown select individual

kobieta/mężczyzna - wiek data urodzenia

male/female - age date of birth

data i miejsce znalezienia adres

date and place of finding address

data i miejsce sekcji

data and place autopsy

Ryc. 1. Stomatologiczna karta identyfikacyjna.

Fig. 1. Dental identification card.

 

Tabela I. Wyniki badań genetycznych NN zwłok mężczyzny oraz jego domniemanych rodziców.

Table I. Results of genetic analysis of NN and his putative parents.

OSOBA

UKŁAD

MATKA

NN MĘŻCZYZNA

OJCIEC

PM: LDLR

BB

BB

BB

PM: GYPA

AA

AA

AA

PM: HBGG

BB

AB

AA

PM: D7S8

AB

AA

AA

PM: GC

AC

AC

AC

DQA1

2; 3;

1.2; 3;

1.2; 4.1;

CSFPO1

10-10

9-10

9-12

TPOX

11-12

8-12

8-8

TH01

6-9

6-9.3

9-9.3

F13A01

5-7

4-5

4-6

VWA

14-16

14-17

17-17

F13B

8-10

8-10

-

LPL

10-11

-

10-10

HPRTB

12-14

12-12

12-12

D16S539

12-13

12-13

11-13

D7S820

11-12

10-11

8-10

D13S317

12-14

11-14

11-14

D1S80

18-18

18-20

20-25

Wyliczono prawdopodobieństwo powtórzenia tego samego genotypu u przypadkowej osoby i wynosi ono 6.9753 x 10-18 (6, 7, 8, 9, 10, 11). Zgodność dziedziczenia cech w zakresie badanych loci DNA w tercecie: rodzice zaginionego Ł.E. i zidentyfikowane jako Ł.E. zwłoki NN mężczyzny (6.9753x10-18) upoważniają do obliczenia prawdopodobieństwa ojcostwa R.E. w stosunku do zidentyfikowanego Ł.E. przy założeniu że H.E. jest jego matką. Prawdopodobieństwo to wynosi 99.99991475, co dodatkowo uwiarygodnia identyfikację NN zwłok, jako Ł.E.

Postęp w zakresie genetyki w medycynie sądowej, włączenie do badań licznych wysoce polimorficznych loci DNA pozwala na możliwość identyfikacji osobniczej nawet w przypadku spalonych zwłok. Szczególną przydatność w identyfikacji wykazuje metoda PCR z zastosowaniem systemów STR.

Całość badań - oględziny zewnętrzne, wyniki sekcji zwłok, a przede wszystkim identyfikacja genetyczna i stomatologiczna potwierdziły ustalenia dochodzenia, że zwłoki te są zwłokami młodego mężczyzny Ł.E.

 

Piśmiennictwo

1. Allen R.C., Graves G., Budowle B.: Polymerase chain reaction amplification products separated on rehydratable polyacrylamide gels and stained with silver. Bio Techniques 1989; 7, 736. - 2. Bassam B.J., Caetano-Annolles G., Gresshoff P.M.: Fast and sensitive silver staining of DNA in polyacrylamide gels. Analtytical Biochemistry 1991, 196, 80-83. - 3. Jańczuk Z: Zarys kliniczny stomatologii zachowawczej. PZWL, Warszawa, 1975, 41-44. - 4. Nasiłowski Wł., Kabiesz-Nenicza St., Pałka U.: Miniaturyzacja narządów jako proces termicznej retrakcji. Arch. Med. Sąd. i Krym. 1988, 38, 46-49. - 5. Promega Corp. Gene PrintTM STR Systems (Silver Stain Detection), Revised ed., June 1998. - 6. Raczek E.: Polimorfizm loci DQA1, LDLR, GYPA, HBGG, D7S8 i GC w populacji Górnego Śląska. Arch. Med. Sąd. i Krym. 1998, 48, 103-110. - 7. Raczek E.: Polimorfizm układu D1S80 w populacji Górnego Śląska; jego przydatność w badaniach spornego ojcostwa. Arch. Med. Sąd. i Krym. 2000, 50, 57-65. - 8. Raczek E.: Population data on the three STR (FFV) loci in the Upper Silesia (Poland). J. Forensic Sci., 2001, 46, 6, 1522. - 9.Raczek E.: Population data on the three STR loci in the Upper Silesia (Poland). J.Forensic Sci., 2002, 47, 1, 228. - 10. Raczek E., Droździok K., Kabiesz J.: Polimorfizm loci typu STR: TH01, TPOX i CSF1PO w populacji Górnego Śląska; ich przydatność do badań spornego ojcostwa. Z Zagadnień Nauk Sądowych 2001, 45, 81-92.

11. Turowska B, Sanak M., Opolska-Bogusz B.: Częstości alleli układów STR: LPL, F13B i HPRTB w populacji Polski Południowej. Arch. Med. Sąd. Krym. 1999, 49, 149-152.

 

Adres pierwszego autora:

Katedra Medycyny Sądowej Śląskiej AM

ul. Medyków 18

40-752 Katowice