Jerzy T. Marcinkowski, Aneta Klimberg
Opiniowanie sądowo-lekarskie w sprawach o unieważnienie testamentu. Cz. I. Charakterystyka materiału badawczego. Charakterystyka testatorów
Z Katedry Medycyny Społecznej i Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Szczególnie ważne w orzecznictwie sądowo-lekarskim jest to, czy spadkodawca miał zdolność testowania w dacie sporządzania testamentu. Późniejsza utrata zdolności testowania pozostaje bez wpływu na ważność testamentu sporządzonego wcześniej. Biegli opiniując w sprawach testamentu oceniają: 1) sam testament i okoliczności jego sporządzenia, ale nie oceniają wiarygodności dowodów, 2) zeznania świadków (opisy codziennego funkcjonowania, motywację do testowania), 3) dokumentację medyczną (kartoteki, historie choroby, karty informacyjne itp.). Materiał badawczy stanowiły akta sądowe w 73 sprawach testamentowych skierowanych przez sądy z terenu całej Polski w latach 1990-2005 do Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej (ZMS) Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu celem opracowania w oparciu o nie opinii sądowo-lekarskich. ZMS w Poznaniu w 63,0% omawianych spraw wydawał opinię jako pierwszy; w pozostałych przypadkach wydane już były uprzednio opinie sądowo-lekarskie, w 6 sprawach przeciwstawne. W materiale badawczym przeważały testamenty zwykłe (notarialne i własnoręczne) – 75,2% nad testamentami szczególnymi (wyłącznie ustne) – 22,0%. Wprawdzie w większości spraw (67,2%) pozostawiony został tylko jeden testament, to jednakże zdarzały się sprawy (2,7%), gdzie pozostawionych zostało aż 5 testamentów. Okresy, jakie przeżyli spadkodawcy po sporządzeniu ostatniego testamentu, były ogólnie krótkie. Na ogół testamenty – nie tylko ustne, ale i notarialne – były sporządzane przez osoby obłożnie chore z wyraźną manifestacją objawów klinicznych, co przez otoczenie było odbierane jako widmo zbliżającej się śmierci. Stąd nierzadkie sporządzanie ich na sali szpitalnej lub w kancelarii notariusza po przewiezieniu ze szpitala, między kolejnymi hospitalizacjami.
Słowa kluczowe: opiniowanie sądowo-lekarskie, testamenty
Pełna wersja w .pdf (103kB)